De details van het ongeval

Datum: 2019-08-04
Tijdstip: 19:00:00
Land: Oostenrijk
Locatie: Wilder Pfaff
Categorie: bijna ongeval
Terrein: gletsjer
Activiteit: bergbeklimmen/alpinisme
Omschrijving: Tijdens gletsjertocht is 1 touwgroep gerepatrieerd vanaf de Wilder Pfaff.
Toelichting: Vijftien personen, 9 volwassenen en 6 kinderen, hadden het volgende plan: Dag 1: 09:00 vanaf gondelbahn Schauffeljoch (Stubaital) via Fernaujoch – Pfaffenjoch- Sulzenauferner – Pfaffensattel – Zuckerhütl (beklimmen) – Wilder Pfaff via zeer steile afdaling - naar Müller Hütte aankomst 15:00 uur. Daarna nog een tochtje naar het Becherhaus heen en terug. Dag 2 vanuit Müller Hütte via Wilder Freiger – Wilder Freiger-Ferner naar Nürnberger Hütte Dag 3: vanuit Nürnberger Hütte naar dal Dit plan was voorgesteld door een van de deelnemers (Vader van het gezin van touwgroep 3) en de anderen waren hierop aangehaakt. De groep had drie touwgroepen samengesteld ten behoeve van de gletsjerovergangenen ieder touwgroep bestond uit een mix van ervaren en minder ervaren deelnemers. Verdere omschrijving vanuit het gezichtspunt van touwgroep 3 omdat het met deze touwgroep mis ging. Deze touwgroep bestond uit zes personen: een gezin (vader G(ezin), echtgenote en twee kinderen) en een vader D(ochter) met zijn volwassen dochter. Het was een heldere, zonnige dag en de eenduidige weersverwachting was dat het in ieder geval die dag zo zou blijven. Om 09:30 vertrok de groep van vijftien personen vanuit de gondelbaan (3158m) (. Rond 10:15 was de groep bij het Fernaujoch (3050m). Vervolgens via blokkenterrein richting de Aperer Pfaff (3353m) om uiteindelijk op 3200m te traverseren via blokkenpad naar Pfaffenjoch (3213m). Echter, halverwege dit blokkenterrein (~3150m) om 11:00 werd duidelijk dat de echtgenote het moeilijk had: ze bewoog zich langzaam door het blokkenterrein, voelde zich onzeker en bang. Op dat moment werd er even pauze gehouden. Een van de deelnemers van de andere touwgroepen wees vader G op de toestand van de echtgenote en vroeg zich openlijk af of het gezin niet moest omkeren. Vader G en echtgenote vonden dit niet nodig. Op dat moment is tevens door de groep besloten dat de touwgroepen 1 en 2 gezamenlijk, op eigen tempo, door zouden lopen en dat touwgroep 3, ook op eigen tempo, zou volgen. Touwgroep drie is verder over het blokkenterrein richting het Pfaffenjoch gegaan. De echtgenote ervoer het blokkenterrein nog steeds als zeer lastig en was af en toe in tranen. Om 12:55 zag touwgroep 3 dat touwgroepen 1 en 2, gezekerd aan touw, vertrokken vanuit het Pfaffenjoch over de gletsjer richting de Zuckerhütl (3507m). Om 13:15 was touwgroep 3 bij het Pfaffenjoch. Om 13:35 vertrok touwgroep drie vanuit het Pfaffenjoch over de gletsjer naar de Zuckerhütl. De gletsjertocht verliep rustig en voorspoedig. De echtgenote en kinderen konden goed meekomen. Vader G vond het wat zwaarder. Om 14:50 was touwgroep 3 bij het Pfaffensattel (3344m) onder de top van de Zuckerhütl. Daar waren ook de touwgroepen 1 en 2 waarvan een aantal net de beklimming van de Zuckerhütl hadden afgerond. Terwijl touwgroepen 1 en 2 zich klaar maakten om te vertrekken naar de Wilder Pfaff (3456m) vertrokken vader D en dochter om 15:00 naar de Zuckerhütl. Om 15:10 vertrokken vader G met zijn oudste kind. Bij de oevergang van de sneeuw naar de rotsen hebben vader D vader D en zijn oudste kind opgewacht om gezamenlijk aan de beklimming te beginnen. Om 16:40 was het groepje weer terug in het Pfaffensattel bij de echtgenote en het jongste kind. Touwgroepen 1 en 2 waren om 15:05 alvertrokken richting de Wilder Pfaff. Om 17:00 vertrok touwgroep 3 naar de Wilder Pfaff. Het deel op de gletsjer verliep goed. In het blokkenterrein onder der de top had de echtgenote het weer zeer moeilijk. Om 18:30 was de groep op de top De beide vaders gingen de steile afdaling verkennen. Besloten werd om iedereen één voor één aan touw gezekerd door vader G de wand af te laten dalen. Dit zouden steeds stukjes van 15 meter zijn (overzichtelijk) gedurende ~100m afdaling door de rots. Om 18:50 werd een standplaats gebouwd (5 minuten) en ging vader D als eerste naar beneden. Dit duurde 5 minuten. Daarna kwam de echtgenote. Deze afdaling van 15 meter duurde 10 minuten. De echtgenote was erg onzeker en had het erg moeilijk. Op dit moment realiseerde vader D dat deze exercitie ondoenlijk was. Qua tijd en risico. Vader D gaf daarom om 19:05 duidelijk aan de rest van de groep aan dat de groep niet verder ging. Echtgenote klom terug omhoog naar de top, gevolgd door vader D en vader G. Vader D gaf vader G de opdracht via 112 de bergredding te bellen en te overleggen. Er was snel contact en de bergredding besloot om de groep met de helikopter van de Wilder Pfaff te halen. Vader D besloot om de twee kinderen van het gezin in zijn bivakzak te laten liggen. Ze hadden het koud. Vader G en de dochter van vader D hebben beide de andere leden van de groep, en het thuisfront, ingelicht via de groepsapp.
Vermoedelijke oorzaak: Om 19:45 arriveerde de helikopter bij de top van de Wilder Pfaff en ging op zoek naar een geschikte landingsplek om de evacuatie op gang te zetten. Om 1953 was de helicopter weer aanwezig en heeft de groep in twee keer (Eerst echtgenote en kinderen) met de twintig meter kabel naar het parkeerterrein van de gondelbaan gebracht. De groep hing daarbij aan hun eigen gordel, samen met de heliredder, aan deze kabel onder de helikopter. Beneden stonden twee politieagenten, één persoon van de Bergrettung, klaar die zich eerst over alle deelnemers uit touwgroep 3 ontfermden en daarna de personalia noteerden. Toen dit was afgerond is de touwgroep naar het vakantieverblijf vertrokken. Diezelfde avond hebben vader D, dochter, vader G en echtgenote de gebeurtenissen besproken. Vader D. dochter en vader G hebben de tocht na terugkomst van de gehele groep, met de volwassenen, de tocht uitgebreid geëvalueerd. Hieruit kwam onder andere naar voren dat de volwassenen de initiator van de tocht klakkeloos hebben gevolgd. Het plan was alleen maar globaal bekend. Er was heen duidelijk tochtplan met tijden etc. Overige uitkomsten staan vermeld bij de “vermoedelijke oorzaak” Vermoedelijke oorzaak: Slechte tocht voorbereiding, verzuimen zorgplicht tochtgenoten, beslissingsmomenten niet gebruiken en geen rekening gehouden met de groepsdynamica Vermoedelijke oorzaak uitgebreid Voorbereiding: Achteraf misten we het moment dat we samen naar de tocht/route hadden moeten kijken, de capaciteiten van de deelnemers hadden moeten inventariseren en een route- en tijdsschema hadden moeten maken. Op basis van dit schema hadden we een meer accurater beeld van route en tijd gehad. Op basis daarvan hadden we tijdens de tocht beter en objectiever kunnen zijn dat we uit de tijd liepen. Tijdens de tocht Er zijn verschillende beslismomenten geweest waarop iemand had kunnen zeggen “tot hier en niet verder”. Dit besluit is uiteindelijk op de Wilder Pfaff genomen. Ambitie van de één en terughoudendheid van de ander in touwgroep 3 hebben verhinderd dat het besluit eerder is genomen. Ook de leden van de andere touwgroepen hebben het lastig gevonden om op een juiste manier iets te zeggen. Leerpunt is dat je je mening moet ventileren op het moment dat je je zorgen gaat maken en een zorgplicht hebt voor je medetochtgenoten. De echtgenote heeft meerdere malen laten blijken de tocht niet aan te kunnen. Ze nam hierbij geen duidelijk standpunt in “het ging nog wel” Achteraf heeft vader G aangegeven dat hij graag apart was genomen om over de zorgen te praten. Vervolgens dat hij dan op basis van feiten die hem gegeven zouden worden zijn beslissing had kunnen nemen. Ook beseft vader G dat hij diverse malen aan zijn echtgenote heeft gevraagd of ze terug zouden keren maar niet zelf die beslissing heeft genomen omdat het volgens de echtgenote nog wel ging Groepsdynamica Het was een groep van 15 personen die elkaar nauwelijks kenden. De vader/dochter en het gezin van touwgroep 3 kenden elkaar beter. Vader/dochter zagen vader G als een zeer ervaren bergsporter met C3 opleiding die zijn gezin kent. Vader G zag vader D en dochter ook als ervaren bergsporters Blijkbaar heeft het feit dat een deel elkaar niet goed kende of het standpunt omtrent ervaring, er voor gezorgd dat meningen niet klip en klaar met elkaar gedeeld zijn. Men heeft terughoudend gehandeld. Iedereen geeft aan de problemen gezien te hebben maar weinig tot geen actie heeft genomen en de verantwoordelijkheid bij de persoon/gezin zelf te laten. Er zijn verschillende veilige momenten geweest waarop dit had kunnen gebeuren. Dit is niet gebeurd.
Letsel: Geen letsel. [MODERATOR: Lees hier het verslag MET opmaak: www.nkbv.nl/files/Kenniscentrum/Ongevallen_en_preventie/Verslag Zuckerhutltocht 4 augustus 2019 final (002).pdf]
Lokatie letsel: -

Terug naar het overzicht alpiene ongevallen of het overzicht sportklim ongevallen.